KINH TẾ THẾ GIỚI - THỬ THÁCH NGẬP TRÀN 2019

Dấu ấn đậm nét khác tại châu Á trong năm 2019 là một loạt cuộc bầu cử dự kiến diễn ra tại Afghanistan, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Philippines và Úc

Hoài nghi, lo lắng và hoang mang. Đó có thể là tâm trạng của nhiều người trên thế giới sau khi chứng kiến một năm 2018 đầy biến động, nổi bật là cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, những chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump, hậu quả của biến đổi khí hậu…

Dấu ấn bầu cử

Nhiều chuyên gia nhận định sự ổn định toàn cầu sẽ tiếp tục bị thử thách bởi những diễn biến khó lường trong 12 tháng tới. Tại Ấn Độ - Thái Bình Dương, theo dự báo của Tạp chí The Diplomat, sẽ không có quốc gia đơn lẻ nào có khả năng thống trị về quân sự, dẫn đến một thế cân bằng sức mạnh không thoải mái ở đó trong năm 2019.

Triển vọng an ninh khu vực sẽ chịu tác động của một số điểm nóng, nổi bật là bán đảo Triều Tiên, biển Đông, biển Hoa Đông và eo biển Đài Loan. Dù vậy, nguy cơ nổ ra xung đột quân sự công khai tại 4 điểm nóng trên dường như giảm bớt trong 12 tháng tới.

Không khí đón chào năm mới tại Nhật Bản. Ảnh: Reuters

Đáng chú ý, Mỹ sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc tuần tra tự do hàng hải thách thức chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở biển Đông, nơi thế bế tắc quân sự vẫn tiếp diễn sau khi Bắc Kinh leo thang quân sự hóa ở đó. Diễn biến tích cực hiếm hoi là ASEAN và Trung Quốc dự kiến hoàn tất bản dự thảo đầu tiên của Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) trong năm 2019.

Trong khi đó, xu thế ngoại giao thượng đỉnh sẽ bao trùm bán đảo Triều Tiên khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un có thể gặp các nhà lãnh đạo Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ. Một yếu tố "bí ẩn" sắp tới là Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ phản ứng ra sao một khi Bình Nhưỡng lộ rõ hơn ý định không chịu từ bỏ sức mạnh răn đe hạt nhân của mình.

Một trong những gam màu xám của bức tranh châu Á năm 2019 là Afghanistan, nơi chiến sự sẽ leo thang giữa lúc xuất hiện thông tin Mỹ có ý định rút 7.000 binh sĩ khỏi đó. Ngoài ra, cạnh tranh giữa hải quân Ấn Độ, Trung Quốc và Pakistan có thể gia tăng ở Ấn Độ Dương trong lúc các cuộc tranh chấp lãnh thổ ở Nam Á có nguy cơ vượt tầm kiểm soát.

Một dấu ấn đậm nét khác tại châu lục này trong năm 2019 là một loạt cuộc bầu cử dự kiến diễn ra tại Afghanistan, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Philippines và Úc. Đáng chú ý, Thái Lan sẽ tổ chức cuộc bầu cử đầu tiên trong 8 năm qua vào ngày 24-2-2019. Sau cuộc đảo chính năm 2014, chính quyền quân sự đã lãnh đạo quốc gia Đông Nam Á này cho đến giờ.

Trong lúc kết quả các cuộc bầu cử vẫn còn là dấu hỏi lớn, một diễn biến chắc chắn hơn là châu Á sẽ tiếp tục bị thiên tai hoành hành và chịu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, với những cộng đồng nghèo nhất bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Một nghiên cứu của Liên Hiệp Quốc năm 2017 cho thấy 40% thiệt hại kinh tế toàn cầu do biến đổi khí hậu trong thập kỷ tới sẽ xảy ra ở châu Á - Thái Bình Dương.

Bầu trời TP Sydney - Úc, rực rỡ với màn pháo hoa chào đón năm mới 2019 Ảnh: The Sydney Morning Herald

Quan hệ Mỹ - Trung căng hơn?

Cuộc đối đầu Trung Quốc - Mỹ tiếp tục là tâm điểm chú ý trong năm 2019 theo sau một năm đầy sóng gió. Chuyên gia Richard McGregor của Viện Lowy (Úc) nhận định với tờ South China Morning Post rằng quan hệ giữa 2 nền kinh tế hàng đầu thế giới sẽ tiếp tục xấu đi ngay cả khi hai bên tạm đình chiến thương mại để mở đường cho đàm phán. Kết cục này mang lại lợi ích cho một số nước ở châu Á nhưng có thể khiến không ít đồng minh của Mỹ mắc kẹt.

Ngoài cuộc đối đầu với Trung Quốc, ông chủ Nhà Trắng còn đương đầu nguy cơ đảng Dân chủ sẽ tìm cách luận tội ông sau khi giành quyền kiểm soát hạ viện. Theo tờ Financial Times(Anh), đây là một diễn biến chắc chắn được theo dõi sát sao tại chính trường Mỹ sau khi công tố viên đặc biệt Robert Mueller dự kiến vào đầu năm 2019 công bố báo cáo kết quả cuộc điều tra về nghi án chiến dịch tranh cử của ông Trump thông đồng với Nga.

12 tháng tới cũng là phép thử lớn đối với Liên minh châu Âu (EU), không chỉ vì nước Anh dự kiến rời đi vào cuối tháng 3 tới mà còn vì cuộc bầu cử nghị viện châu Âu 2 tháng sau đó có thể chứng kiến sự thắng thế của những ứng viên theo chủ nghĩa dân túy và hoài nghi châu Âu. Theo Reuters, năm 2019 sẽ là năm thử thách quan trọng đối với những nỗ lực bảo đảm sự ổn định toàn cầu cần thiết để nhân loại tận hưởng thành quả của các cuộc cách mạng y học, nông nghiệp và công nghệ.